Endüstriyel tesislerde boru ısıtma, tank ısıtma veya donmaya karşı koruma amacıyla kullanılan Heat Tracing uygulamalarının, kapalı otopark giriş rampalarında veya çatılarda kar birikmesini önlemek amacıyla kurulan Kar – Buz Eritme sistemlerinin veya ev, villa, kış bahçesi, hamam…vb. gibi ortamlarda ısıtma amacıyla kurulan Zemin Isıtma sistemlerinin en önemli elemanı Isıtıcı Kablo’dur (bazı kaynaklarda rezistans kablo olarak da geçmektedir). Isıtıcı kablolar çok çeşitlidir ve kullanılacak ortama, uygulamanın detaylarına göre konusunda uzman mühendisler tarafından seçimi yapılmalıdır. Eğer ısıtıcı kablo nedir? Isıtıcı kablo nasıl çalışır? Isıtıcı kablo çeşitleri nelerdir? Isıtıcı kablo seçimi nasıl yapılır? Kendinden regüleli kabloların çalışma prensibi nedir? gibi sorularınız var ise, yazımızın devamında bu sorularınızın cevaplarını bulabileceksiniz.
Modeline göre içerisinde krom nikel direnç teli veya yarı iletken kimyasal malzeme bulunan ve yine içerisindeki akım taşıma görevinde olan bakır iletkenlere gerilim uygulandığı anda ısınmaya başlayan, sonuç olarak elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştürerek kullanıldığı yüzeyde ısıtma sağlayan kablolara ısıtıcı kablo denir.
Isıtıcı kablolar genel olarak metre başına verdikleri güç değerlerine göre adlandırılmaktadır (15W/mt ; 30W/mt…vb. gibi). Lakin belirtilen güç değerleri, kablonun yapısal özelliğini veya modelini belirleyen tek kriter değildir. Yukarıdaki giriş yazımızda belirttiğimiz gibi, ısıtıcı kabloların kullanım alanları oldukça geniştir; bu da üretici firmaları uzun yıllar içerisinde üretim çeşitliliğini arttırmaya yöneltmiştir. Tahmin edebileceğiniz gibi her farklı uygulamada farklı özelliklerdeki ısıtıcı kabloların kullanılması gerekmektedir. Tabi, uygulamanın kendi içerisinde de yine ürün çeşitliliği söz konusudur. Yani, misal olarak bir boru ısıtma uygulaması için ısıtıcı kablo seçimi yapılacak ise, kullanılacak ürün yine tek tip değildir; boru ısıtma amacıyla da onlarca farklı model kablo arasından seçim yapılmalıdır. Bu seçim nasıl yapılır? Hangi kriterlere göre yapılır? Bu konulara daha sonra değineceğiz. Öncelikle, ısıtıcı kabloların başlıca çeşitlerini inceleyelim…
İçerisinde krom / nikel veya başka herhangi bir rezistans tel bulundurmayan, ısıtma işlevini faz nötr iletkenleri arasına doldurulmuş yarı iletken bir kimyasal malzemenin yaptığı kablolara, kendinden regüleli ısıtıcı kablolar denmektedir.
Bu tipteki kabloların en belirgin iki özelliği bulunmaktadır. Birincisi, regüleli kablolar istenilen uzunlukta kesilip kullanılabilmektedir ve ısınmayan (soğuk) bölgeleri bulunmamaktadır. İkincisi ve en önemli özelliği ise, termostat kontrolü gerektirmeden sürekli enerji altında kalabilmektedir; aşırı ısınıp kendi kendini yakmazlar. Peki bunu nasıl başarıyorlar? Bunun yanıtı bulmak için, içerisindeki siyah renkli, yarı iletken malzemeden imal edilen rezistansın yapısını öğrenmemiz yeterli. Rezistansın yüzey sıcaklığının artması, elekriksel direncinin de artmasına neden olmaktadır. Direnci artan rezistansın gücü düşecek, dolayısıyla şebekeden daha az akım çekmeye başlayacak ve denge sıcaklığına ulaştığı zaman artık sıcaklığı yükselmemeye başlayacaktır ve akımı da sabitlenecektir. Regüleli kablo rezistanslar bu şekilde kendini korumaya alır ve besleme gerilimi hiç kesilmese bile, kablonun kendini yakma veya aşırı ısınma riski bulunmamaktadır. Üstelik, bahsettiğimiz bu yüzey sıcaklığına göre direnç değişimi, kablonun her noktasında farklı oranlarda olabilmektedir. Yani, ısıtma sağlanan yüzeyin (mesela bir borunun), bir kısmı soğuk bir kısmı sıcak olabilir. Soğuk olan noktalarda kablonun direnci düşük / gücü yüksek, sıcak olan noktalarda ise kablonun direnci yüksek / gücü düşü olacaktır. Buradan şu sonuca varabiliriz: Regüleli ısıtıcı kablolar, ihtiyaç duyulan ısıtma gücüne göre kendi çıkış gücünü ayarlayabilmektedir.
Sıcaklık termostatının kullanılmadığı uygulamalarda – başka bir ifade ile kablonun sürekli enerjili kalması durumunda – regüleli kablo kendi çıkış gücünü minimum seviyeye düşürerek, elektrik tüketiminde önemli ölçüde tasarruf sağlar.
Sıcaklığı arttıkça gücünü düşürerek kendini korumaya alan regüleli ısıtıcı kablolar, donmaya karşı koruma veya orta seviye sıcaklık muhafazası uygulamalarında sıklıkla tercih edilmelerine rağmen, yüksek sıcaklıklarda muhafaza gerektiren ısıtma uygulamalarında fazla tercih edilmemektedir. Çünkü yüksek yüzey sıcaklığında gücünün düşmesinden dolayı, ihtiyaç duyulan elektriksel gücü karşılamak için sarım sayısını, yani kullanılması gereken ısıtıcı kablo miktarı arttırmak gerekir. Bu da kurulum maliyetinin artması demektir. Bu tür uygulamalarda diğer ısıtıcı kablo çeşitleri tercih edilmelidir.
Kendinden regüleli ısıtıcı kablolar, dayanım sıcaklıklarına ve sıcaklık / çıkış gücü değerlerine göre kendi aralarında çeşitlenmektedir. Ayrıca endüstriyel ısıtma uygulamalarında genel olarak 230V ile çalışan modeller tercih edilmekle beraber, 12V ve 24V ile çalışan regüleli ısıtıcı kablolar da mevcuttur. Aşağıdaki tablolardan farklı tipteki regüleli kablolara ait teknik bilgilere ve kataloglara ulaşabilirsiniz. Kablo seçimi ve fiyat bilgisi konusunda lütfen satış birimimiz ile temasa geçiniz.
Ürün Kodu | Maks. Sıcaklık¹ | Güç Seçenekleri | Maks. Devre Uzunluğu² | Besleme Gerilimi | Dış Kılıf Seçenekleri | Ürün Kataloğu |
FSM | 65ºC | 11-17W/m | 128m | 110-277V | TPVC, Teflon | |
FSR | 85ºC | 10-17-25-31- 40W/m | 198m | 110-277V | TPVC, Teflon | |
FSE(w) | 100ºC | 17-31-45- 60W/m | 148m | 110-277V | TPVC, Teflon | |
¹ Isıtıcı kablo enerjili iken, dayanabileceği maks. çalışma sıcaklığı. | ||||||
² 230V ile beslenen min. güçteki ısıtıcı kabloya ait maks. devre uzunluğu. | ||||||
Ürün Kodu | Maks. Sıcaklık¹ | Güç Seçenekleri | Maks. Devre Uzunluğu² | Besleme Gerilimi | Dış Kılıf Seçenekleri | Ürün Kataloğu |
FS+ | 225ºC | 15-30-45- 60W/m | 172m | 110-277V | Silikon, Teflon | |
FSS | 225ºC | 15-30-45-60- | 172m | 110-277V | Teflon | |
FSU(w) | 250ºC | 15-30-45-60- | 172m | 110-277V | Teflon | |
¹ Isıtıcı kablo enerjili iken, dayanabileceği maks. çalışma sıcaklığı. | ||||||
² 230V ile beslenen min. güçteki ısıtıcı kabloya ait maks. devre uzunluğu. | ||||||
Ürün Kodu | Uygulama Alanı | Güç Seçenekleri | Maks. Devre Uzunluğu | Besleme Gerilimi | Ürün Kataloğu |
G-Trace | Çatılarda Kar-Buz Eritme | 18-36W/m | 90m | 1-277V | |
SnoMelt | Rampalarda Kar-Buz Eritme | 90W/m | 44m | 1-277V | |
HotWat | Sıcak Su Boruları Muhafaza | 9.5W/m @ 70ºC | 128m | 1-277V | |
CRH | Ray - Makas - Pantograf Isıtma | 130W/m'ye kadar | ** | 1-1000V (AC-DC) | |
FLVw | Düşük Voltaj İle Isıtma | 12-17-30W/mt | 18m | 12-24V (AC-DC) |